Για μια Οικονομική Στρατηγική με στόχο την Ανταγωνιστικότητα

Η πανδημία μας υπενθύμισε με βίαιο τρόπο ότι έχουμε καθυστερήσει εξαιρετικά να κάνουμε τις κινήσεις που θα μετασχηματίσουν την οικονομία μας και από επιδοτούμενη θα την καταστήσουν παραγωγική και ανταγωνιστική.

Επί αρκετές δεκαετίες αναζητούσαμε τις επιδοτήσεις οι οποίες κυρίως προσανατολιζόντουσαν στην τόνωση της κατανάλωσης και όχι των επενδύσεων. Οταν οι παγκόσμιες ισορροπίες αναταράχθηκαν και η οικονομική κρίση συγκλόνισε το παγκόσμιο χρηματο-οικονομικό status quo εμείς βρεθήκαμε απροετοίμαστοι. Συνεχίσαμε να θεωρούμε «πρόοδο» την απορρόφηση των κονδυλίων. Προσπαθούσαμε μέσα μοντέλλα, ήδη αποτυχημένα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, να δημιουργήσουμε καινοτόμες εταιρείες, που δημιουργήθηκαν ειδικά για την απορρόφηση των κονδυλίων «καινοτομίας» και όχι με επιχειρηματικούς στόχους και όραμα. Ετσι, ούτε η προώθηση της παραγωγικότητας επιτεύχθηκε ούτε η όποια μεγέθυνση υπήρξε βιώσιμη ούτε ο πολυπόθητος επιχειρηματικός δυναμισμός στηρίχτηκε.

Και φυσικά, η οικονομική ανάπτυξη και η ευημερία δεν ήρθε.

Αντίθετα, το κοινωνικό κεφάλαιο στον Παγκόσμιο Δείκτη Ανταγωνιστικότητας του 2019 έφτασε να είναι από τα χειρότερα στον κόσμο (127 στις 140 χώρες). Δηλαδή κοινωνική συνοχή και εμπιστοσύνη στους θεσμούς και στο πολιτικό σύστημα μηδαμινή.

Η πανδημία μας έδειξε ότι η ψηφιοποίηση αυξάνει την παραγωγικότητα και μειώνει τις ανισότητες. Η πανδημία μας απέδειξε ότι κατασπαταλήσαμε τους φυσικούς μας πόρους (κλίμα, ανάγλυφο εδάφους, βιοποικιλότητα, πολιτιστική κληρονομιά, κλπ) ακολουθώντας ένα παρωχημένο μοντέλλο προσέλκυσης τουριστών χαμηλής προστιθέμενης αξίας. Η πανδημία υπογράμμισε ότι η αγορά εργασίας και το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα χρειάζονται γενναία αναθεώρηση, προκειμένου να συμβάλλουν

• στην αναβάθμιση του εγχώριου ανθρώπινου κεφαλαίου και
• την προσέλκυση διεθνούς γνώσης και άρα να
• συμβάλλουν στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας των παραγομένων προϊόντων και υπηρεσιών που θα τιμολογούνται από την Ελλάδα και θα φορολογούνται στην Ελλάδα.

Η σωστή αντίδραση της Κυβέρνησης – απέναντι στην πανδημία αλλά και άλλα καυτά ζητήματα όπως της ενέργειας – μας υπενθύμισε το θεμελιώδη ρόλο της εμπιστοσύνης για το χτίσιμο και τη διατήρηση μακροχρόνιων οικονομικών δεσμών και αμοιβαιότητας στις εμπορικές σχέσεις.

Η Ευρώπη με τον μηχανισμό Αποκατάστασης και Ανθεκτικότητας (RRF) μας υποδεικνύει ότι από δώ και πέρα χρειάζεται η κάθε χώρα να κάνει επιλογές στηριζόμενη στην προώθηση και βελτίωση των ανταγωνιστικών της πλεονεκτημάτων. Η εξαιρετική Έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη αλλά και άλλων οργανισμών, όπως η ΠΥΞΙΔΑ του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας, έχουν ασχοληθεί εκτενώς με την διάγνωση των προβλημάτων. Δεν αρκεί όμως μόνο αυτό.

Η διάγνωση των πλεονεκτημάτων σε επίπεδο περιφέρειας είναι ακόμη αποσπασματική. Χρειάζεται επιμονή στο να κατανοήσουμε την μέγιστη σημασία που διαδραματίζει το συγκριτικό πλεονέκτημα σε τοπικό επίπεδο για την δημιουργία μιας πρότασης αξίας, η οποία θα προτεραιοποιήσει και τις όποιες επιλογές σε στρατηγικό επίπεδο.

Η ανταγωνιστικότητα στηρίζεται στην αξία της διαφορετικότητας και στη σωστή προβολή και προώθηση των μοναδικών πλεονεκτημάτων της κάθε περιφέρειας με παράλληλο ολοκληρωμένο πρόγραμμα για τη δημιουργία και ενίσχυση ενός περιβάλλοντος ενίσχυσης της παραγωγικότητας και της δημιουργίας επιχειρηματικών συστάδων.

Οι στρατηγικές κρίνονται από το αποτέλεσμά τους. Είναι αποδεδειγμένο ότι η οποιαδήποτε αλλαγή δεν προκύπτει εν μία νυκτί, αλλά απαιτείται συστηματική προσέγγιση από διαδοχικές ενέργειες ομάδων/συστάδων/συλλογικοτήτων/ οι οποίες μοιράζονται το ίδιο όραμα και εργάζονται από κοινού με βάση αυτά που τις ενώνουν σεβόμενες το Κράτος Δικαίου.

Ο κοινός στόχος αυτήν την στιγμή είναι η προώθηση της ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας. Υπάρχουν περιφέρειες της Ελλάδας οι οποίες αξίζουν πολύ περισσότερο από τις τελευταίες θέσεις στον RCI¹. Ας σταματήσουμε να περιμένουμε τους άλλους να μας υποδείξουν την βιομηχανική πολιτική και ας προτιμήσουμε να σχεδιάσουμε την Οικονομική Στρατηγική της Ελλάδας με βάση τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα σε επίπεδο περιφέρειας. Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αττική.

Η στρατηγική δεν είναι ευχολόγιο. Είναι σχέδιο με δομή, επιλογές, αποφάσεις που στηρίζονται σε συγκεκριμένα δεδομένα και όχι απαραίτητα γενικούς ευρωπαϊκούς μέσους όρους και πρωτοβουλίες, ένα σχέδιο δράσης με συγκεκριμένους δείκτες επίδοσης και στάδια αναθεώρησης σε απολύτως συγκεκριμένα χρονικά σημεία. Και πάνω απ’ολα είναι ομαδική άσκηση που απαιτεί συμπερίληψη για να αξιοποιήσει την ποικιλομορφία των συντελεστών. Είμαστε έτοιμοι να πράξουμε αυτά που θαυμάζουμε σε άλλους; Είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε την ευθύνη της χώρας μας και του προϋπολογισμού μας σε περιφερειακό επίπεδο;

Δρ.Βενετία Κουσία