Σε όλο τον κόσμο, οι άνθρωποι ζουν περισσότερο. Μια εξαιρετικά ευχάριστη διαπίστωση που αν τη συσχετίσουμε όμως με το γεγονός, ότι το 2020 ο αριθμός των ατόμων ηλικίας 60 ετών και άνω ξεπέρασε αριθμητικά τα παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών, βρισκόμαστε μπροστά σε μία θλιβερή πραγματικότητα που συνιστά απειλή. Όλοι ξέρουμε για τί πεθαίνουμε αργότερα ή γιατί δεν κάνουμε πολλά παιδιά.
Από το 1900 που ο αριθμός των κατοίκων του πλανήτη ήταν λιγότερος από 2 δισεκατομμύρια, έφτασε σήμερα περίπου σε 8,1 δισεκατομμύρια. Και όμως στην Ελλάδα το 2022, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ καταγράφηκε περαιτέρω μείωση των γεννήσεων κατά 10,3% από το 2021, ενώ οι θάνατοι ήταν σχεδόν διπλάσιοι των αυτών (140.801). Κι αυτό συμβαίνει και στις πλούσιες και στις μεσαίες χώρες, καθώς όλοι βιώνουν μια αλλαγή που αποτυπώνεται και στην οικονομία και την παραγωγή (OpenMind _Article 2021).
Οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο κάνουν σχέδια, προγραμματίζουν τις ζωές τους, το μέλλον τους, από τα εξήντα και μετά. Τα σχέδια αυτά δεν αφορούν μόνο ψυχαγωγία αλλά και ικανότητα προσφοράς στην οικονομία. Στο μοντέλο του «γερασμένου» συνταξιούχου εισάγεται στη θέση του ένα μοντέλο που στοχεύει στην αξιοποίηση της εμπειρίας και της σοφίας των «μεγαλύτερων», οι οποίοι ίσως μπορούν να δώσουν περισσότερα από αυτά που πιστεύαμε έως τώρα. Μήπως στο ενεργό ανθρώπινο δυναμικό κάθε χώρας θα πρέπει να ενταχθούν και οι «νέοι εξηντάρηδες+» οι οποίοι είναι δραστήριοι και έχουμε να μάθουμε από αυτούς πολλά ακόμα;
Άλλωστε οι μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενοι εμφανίζονται πιο αφοσιωμένοι και έμπιστοι για την εταιρεία και οι ίδιοι ένιωθαν μεγαλύτερη ικανοποίηση σε σχέση με τους νεότερους συναδέλφους τους (Bain & Company). Έχετε δει την ταινία The Intern;
Κι εδώ, πέρα από την οικονομική ανάπτυξη ως αποτέλεσμα μεγιστοποίησης του κέρδους, η γενιά των 60+ θα μπορούσε να ενισχύσει το αξιακό σύστημα, το όραμα, την συνύπαρξη του νέου με το παλιό, του τολμηρού με το συνεπές, του σύγχρονου με το κλασσικό. Η νεανική ορμή μπορεί να είναι η κινητήριος δύναμη αλλά πολλές φορές προσάπτουμε σε αυτήν επιπολαιότητα ή απερισκεψία, παρόλο που πιστεύω ακράδαντα πως η ωριμότητα δεν συμβαδίζει πάντα με την ηλικία. Σ’ έναν κόσμο, που κυριαρχούν τα τρία «Α», Αλλαγή-Αμφιβολία-Ασάφεια, προσμένουμε, απαιτώντας από τους νέους ανθρώπους, να είναι εκείνοι που θα φέρουν έναν καλύτερο κόσμο.
Τα μειονεκτήματα των χαρακτηριστικών της νεότητας, μπορούν να περιοριστούν με την ορθή συνεργασία και καθοδήγηση των μεγαλύτερων. Η ισορροπία μεταξύ της νεανικής ενέργειας ή του καινούριου τρόπου σκέψης, και της υπομονής, της εμπειρίας και της γνώσης, είναι η χρυσή τομή για μια οικονομία που προσβλέπει στην παραγωγή νέων και καινοτόμων προϊόντων. Αναφέρω την καινοτομία όχι τυχαία, καθώς πολλές φορές την ταυτίζουμε με το καινούργιο, το νεοφυές και κάνουμε λάθος! Τα μονά λάθη όμως που μπορούμε να επιτρέψουμε, είναι αυτά που μας οδηγούν στο σωστό, καθώς η καινοτομία δεν έρχεται από την αριστεία αλλά μέσα από λάθη, ελέγχους και δοκιμές και ζυμώσεις. Για να παράξουμε καινοτομία χρειαζόμαστε αλληλεπίδραση ατόμων, φορέων, ιδεών και εργαλείων για την παραγωγή αποτελέσματος που θα έχει εμπορική αξιοποίηση, θα είναι προσεγγίσιμο και θα επιφέρει βελτίωση και αλλαγή. Αναφερόμαστε δηλαδή στην ανάπτυξη και εφαρμογή ιδεών και τεχνολογιών που βελτιώνουν τα αγαθά και τις υπηρεσίες ή που καθιστούν την παραγωγή τους αποδοτικότερη προσφέροντας προστιθέμενη αξία προωθώντας τα στην κλίμακα της αλυσίδας παραγωγής αξίας (ΠΥΞΙΔΑ 2022).
Για να επιτύχουμε τον στόχο αυτό, είναι η ηλικιακή ομάδα των 60+ πρόθυμη να μας δώσει τα φώτα της; Συνήθως οι γηραιότεροι τείνουν να καλύπτουν τα εργασιακά κενά που αφήνουν οι νεότεροι εργαζόμενοι, οι οποίοι επιλέγουν εργασίες με υψηλότερη ζήτηση και κύρος. Δυστυχώς, αυτό το ενισχύει και η πιθανή έλλειψη αυτοπεποίθησης στους μεγαλύτερους -ηλικιακά- υποψηφίους να διεκδικήσουν καλύτερες θέσεις ή υψηλότερη αμοιβή. Αναμφίβολα, θα πρέπει να δούμε βέβαια και ποιες είναι οι ανάγκες και οι προσδοκίες κάθε ηλικιακής ομάδας καθώς τα στερεότυπα αναθεωρούνται. Είναι μια πραγματικότητα που επηρεάζει όχι μόνο εργαζομένους αλλά και τους εργοδότες αφού αυτοί καλούνται να προετοιμαστούν για τη σωστή διαχείριση των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας. Οι υποψήφιοι θα πρέπει να τύχουν προσοχής και ενημέρωσης για την ψυχολογική ενδυνάμωσή τους, την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και την εκπαίδευσή τους από το σημείο της συνέντευξης για μια θέση εργασίας έως την τεχνική τους κατάρτιση σε νέες τεχνολογίες ώστε να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν παραγωγικά.
Ομοίως και οι εργοδότες, έχουν ανάγκη οδηγιών για τον σχεδιασμό θέσεων εργασίας προσαρμοσμένων σε μεγαλύτερες ηλικίες, την προσέλκυση, την συνέντευξη, την πρόσληψη, αλλά και για την ενδεχομένως περαιτέρω αυτοματοποίηση διαδικασιών και την βελτίωση των συνθηκών εργασίας, ικανών να δεχτούν εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας. Πάνω από 1 δισεκατομμύριο θέσεις εργασίας αναμένεται να υποστούν αλλαγές λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης την επόμενη δεκαετία (WEF, GrowthSummit23). Τόσο οι επιχειρήσεις όσο και η πολιτεία θα πρέπει να επενδύσουν σε συμπεριληπτικές πολιτικές ενισχυμένες με δια βίου εκπαίδευση και επιμόρφωση προς όλους αξιοποιώντας στο έπακρο και απολύτως στοχευμένα όσους επιλέγουν να προσφέρουν στη παραγωγική διαδικασία, χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις. Πάμε προς τα εκεί ή μένουμε εμμονικοί με όσα φτάσαμε έως εδώ;
Δρ. Βενετία Κουσία
Εκτελεστική Διευθύντρια Compete GR
Πηγή: morningview.gr