Μεγατάσεις και Απειλές: Ο Κόσμος και Εμείς

Πόσο αισιόδοξοι είμαστε για τον κόσμο στον οποίο ζούμε; Πώς φανταζόμαστε τον κόσμο σε δέκα χρόνια; Πως φαντάζεσαι τον εαυτό σου σε πέντε χρόνια; Αυτή η παρωχημένη ερώτηση που ενοχλεί συνήθως όσους περνούν από συνέντευξη ή κάνουν συνεδρία, δεν φαίνεται να λαμβάνει πολύ αισιόδοξες απαντήσεις όταν πρόκειται να προβλέψουμε μακροπρόθεσμα τις παγκόσμιες προοπτικές.

Μιλάμε πια συχνά για τις παγκόσμιες εξελίξεις που επηρεάζουν τα ρούχα που θα φορέσουμε, το φαγητό που θα φάμε, τις σπουδές που θα επιλέξουμε, τη μουσική που θα ακούσουμε, τις ανησυχίες, τα συναισθήματα αλλά και τους φόβους μας. Οι εικόνες, οι ειδήσεις, ο πλούτος, η φτώχεια, η χλιδή, η απελπισία, ο θάνατος δεν έχουν πιά ούτε καταγωγή ούτε σύνορα.

Συχνά μιλούμε για τις μεγατάσεις, τις σημαντικές αυτές δυνάμεις, τάσεις που διαμορφώνουν την εξέλιξη του κόσμου και έχουν ευρείες επιδράσεις. Ο John Naisbitt από το 1982 (Naisbitt, (1982) Megatrends), θα κάνει λόγο για μακροπρόθεσμη διαδικασία μετασχηματισμού με παγκόσμια εμβέλεια, που επιδρά σε οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο (ΠΥΞΙΔΑ 4.0, 2023). Ήρθε η στιγμή που διακρίνουμε τα πρώτα αποτελέσματα αυτής της διαδικασίας, και λέω τα πρώτα καθώς η παγκόσμια κοινότητα φαίνεται να αντιλαμβάνεται αλλά και να πιέζεται να αντιδράσει πιο έντονα από ποτέ.

Ο δυτικός κόσμος είναι αναγκασμένος να συνασπιστεί για να αντιμετωπίσει κοινά τις παγκόσμιες προκλήσεις που αφορούν και τον υπόλοιπο μη ανεπτυγμένο κόσμο. Σαφέστατα, ενώ οι μεγατάσεις αφορούν μεταξύ άλλων στις δημογραφικές αλλαγές, τις νέες καταναλωτικές τάσεις, τη Τεχνητή Νοημοσύνη (AI), τον εργασιακό τομέα, την ψηφιακή οικονομία, την πράσινη επιχειρηματικότητα, την περιφερειοποίηση της παραγωγής κ.α., (ΠΥΞΙΔΑ 4.0, 2023), δεν επηρεάζουν στον ίδιο βαθμό όλους.

Η έρευνα της ΠΥΞΙΔΑΣ 4.0 που πραγματοποιήθηκε σε ανώτατα στελέχη της επιχειρηματικής κοινότητας και του Δημόσιου Τομέα, ανέδειξε ως πιο σημαντικές μεγατάσειςτην «Επιρροή της Τεχνητής Νοημοσύνης», την «Πράσινη επιχειρηματικότητα» και τις «Δημογραφικές αλλαγές». αναγνωρίζοντάς ως τους κύριους παράγοντες που αναμένεται να επηρεάσουν την Ελλάδα και την ανταγωνιστικότητα αυτής μεσοπρόθεσμα.

Αν συγκρίνει κανείς τις νέες αυτές παγκόσμιες τάσεις με τις παγκόσμιες απειλές που καταγράφονται στην Παγκόσμια Έρευνα Αντίληψης Κινδύνων (The Global Risks Perception Survey (GRPS) 2023) θα διαπιστώσει μια αλληλουχία ερωτοαπαντήσεων. Το δημογραφικό σχετίζεται απόλυτα με τον φόβο του αύριο που καταδεικνύεται στη μελέτη. Επίσης, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να προσφέρει ασύλληπτες διευκολύνσεις και επιστημονικές τομές αλλά αποτελεί και απειλή που ακόμα δεν τολμούμε να σκεφτούμε, με τα «δυσμενή αποτελέσματα των τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης» και την «ανασφάλεια στον κυβερνοχώρο» να βρίσκονται στις κυριότερες παγκόσμιες απειλές για τα επόμενα δέκα χρόνια.

Στην πρώτη θέση, για τα επόμενα δέκα χρόνια, το περιβάλλον φαίνεται να απασχολεί όλους παγκόσμια, με πρώτη απειλή τα ακραία καιρικά φαινόμενα, την αλλαγή του οικοσυστήματος της Γης, την απώλεια βιοποικιλότητας και την κατάρρευση οικοσυστημάτων και την έλλειψη φυσικών πόρων.

Ωστόσο η πιο βραχυπρόθεσμη απειλή σχετίζεται με την παραπληροφόρηση και διαστρέβλωση πληροφοριών που φαίνεται να αποτελέσει μέσα στα επόμενα δύο χρόνια τον πιο ισχυρό παγκόσμιο κίνδυνο. Το θέμα της εμπιστοσύνης στο κράτος, στις πληροφορίες, στα ΜΜΕ, στους θεσμούς, φαίνεται να είναι αυτό που κλονίζει τα θεμέλια της δημοκρατίας, εξηγώντας ενδεχομένως την ενίσχυση των πολιτικών άκρων πχ στην Ευρώπη. Ακολουθούν τα περιβαντολλογικά θέματα, η κοινωνική πόλωση και θέματα ισότητας, η διαδικτυακή ασφάλεια, η διακρατική ένοπλη σύγκρουση και κλείνουν την δεκάδα, η έλλειψη οικονομικών ευκαιριών, ο πληθωρισμός, η ακούσια μετανάστευση, η οικονομική ύφεση, και η περιβαντολλογική μόλυνση.

Ενώ λοιπόν η παγκοσμιοποίηση απαιτεί την συμπόρευση είτε με όφελος είτε με κόστος, το ότι νιώθουμε στην Ελλάδα να απειλούμαστε από διαφορετικούς παράγοντες, από αυτούς που επικρατούν παγκόσμια, μας αφήνει πίσω και μας αποσυνδέει από την παγκόσμια ατζέντα προτεραιοτήτων. Για τους Έλληνες, οι απειλές για τα επόμενα δυο χρόνια κατατάσσουν πρώτη σε σειρά την οικονομική ύφεση και ακολουθεί η έλλειψη εργατικού δυναμικού, ο πληθωρισμός, το Δημόσιο χρέος και η διακρατική ένοπλη σύγκρουση.

Αξίζει να σταθεί κανείς σε μια άλλη πρόκληση ή καλύτερα απειλή που με προβληματίζει ακόμα περισσότερο, και αυτή δεν είναι άλλη από την θεραπεία του παγκόσμιου φόβου και της απαισιοδοξίας που αναδεικνύεται στην GRPS του 2023.

Σύμφωνα με την World Economic Forum Global Risks Perception Survey 2023-2024, The Global Risks Report 2024 (19thEd.), το 63% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι τα πράγματα θα γίνουν ακόμη χειρότερα, λέγοντας ότι αναμένουν παγκόσμιες αναταραχές και αυξημένο κίνδυνο παγκόσμιων καταστροφών, στην επόμενη δεκαετία, ενώ λιγότερο από το 10% αναμένει μια ήρεμη ή σταθερή κατάσταση. Επίσης, για τα επόμενα δύο χρόνια, περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες (54%) προβλέπουν μέτριο κίνδυνο καταστροφής ενώ ένα άλλο 30% αναμένει μεγαλύτερες αναταράξεις και κινδύνους από παγκόσμιες καταστροφές και μόνο το 16% αναμένει μια σταθερή ή ήρεμη προοπτική. Ποιο είναι το ανθρώπινο δυναμικό που θα μας πάει μπροστά; Ποιος θα ηγηθεί και ποιο όραμα θα μας αναπτερώσει; Με ποιους άραγε στρατιώτες αναμένουμε να κερδίσουμε τον πόλεμο; Με ανθρώπους, κουρασμένους, απογοητευμένους, φοβισμένους, που βλέπουν την καταστροφή να έρχεται;

 

Δρ. Βενετία Κουσία

Εκτελεστική Διευθύντρια Compete GR

 

Πηγή: morningview.gr