Σε μία εποχή όπου καθετί προσπαθεί να γίνει smart, οι πόλεις αναζητούν τρόπους να γίνουν «έξυπνες» (smart cities), με στόχο να αξιοποιήσουν την τεχνολογία προκειμένου να μειώνουν τα προβλήματα που δημιουργεί η εξέλιξη και να ενισχύουν τα οφέλη της αστικοποίησης προς όφελος  κατοίκων και επισκεπτών.

Ο Δείκτης Έξυπνων Πόλεων (ΔΕΠ) του IMD αποτελεί μια συστηματική και ολιστική προσπάθεια που υποστηρίζει τη διαμόρφωση και υλοποίηση ολοκληρωμένων στρατηγικών σχεδίων.

Μολονότι αναμφίβολα τα τελευταία χρόνια γίνονται πολλές και σημαντικές προσπάθειες, οι αντιλήψεις για την Αθήνα ακολουθούν πτωτικές τάσεις κάθε χρόνο.

Πίνακας 1: Η θέση της Αθήνας

	2021	2020	2019
Αθήνα	111/118	99/109	92/102
Αλλαγή	-12 θέσεις	-7 θέσεις	βάση

Πηγή: Δείκτης Έξυπνων Πόλεων, IMD, επεξεργασία CompeteGR.org

Πίνακας 2: Εξέλιξη των στάσεων των  ερωτηθέντων για την Αθήνα, που συμφωνούν με τις συγκεκριμένες φράσεις (%)

	2021	2020	2019
Είστε πρόθυμος να αποκαλύψετε προσωπικά δεδομένα προκειμένου να βελτιώσετε την κυκλοφοριακή συμφόρηση;	57,6%	59,8%	65%
Νιώθετε άνετα με τις τεχνολογίες αναγνώρισης προσώπου προκειμένου να μειωθούν οι εγκληματικές πράξεις;	60,1	58,9	68,3
Νοιώθετε ότι η διαθεσιμότητα των πληροφοριών στο διαδίκτυο αύξησε την εμπιστοσύνη απέναντι στις αρχές;	48,5	46,3	48
Η αναλογία των καθημερινών συναλλαγών σας γίνεται συστηματική χωρίς μετρητά	67,7	67,3	n/a

Πηγή: Δείκτης Έξυπνων Πόλεων, IMD, επεξεργασία CompeteGR.org

Πίνακας 3. Εξέλιξη των προτεραιοτήτων για την Ελλάδα (% των ερωτηθέντων που επέλεξαν την προτεραιότητα)

	2021	2020	2019
Ασφάλεια	43%	45%	69,9%
Ανεργία	38%	42%	61,0%
Υπηρεσίες Υγείας	32%	38%	n/a
Συμφόρηση στους δρόμους	40%	38%	41%
Διαφθορά	38%	38%	45,5%
Πράσινοι Χώροι	30%	33%	39,8%
Δημόσιες Μεταφορές	26%	23%	30,9%
Απασχόληση που να με γεμίζει	29%	26,5%	30,1%
Οικονομική κατοικία	30%	23%	19,5%

Πηγή: Δείκτης Έξυπνων Πόλεων, IMD, επεξεργασία CompeteGR.org

Από την ανάλυση της αξιολόγησης τόσο των υποδομών όσο και των τεχνολογιών που χρησιμοποιούνται στα πέντε βασικά πεδία που επηρεάζουν την ζωή στην πόλη παρατηρούμε τα ακόλουθα σημαντικά προβλήματα:

1. Η εύρεση κατοικίας για όσους επιθυμούν να δαπανούν το ανώτερο το 30% των μηνιαίων αποδοχών τους
2. Η ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε
3. Η κίνηση στους δρόμους και η ποιότητα των μέσων μαζικής μεταφοράς
4. Οι διαθέσιμες υπηρεσίες εύρεσης απασχόλησης δεν είναι ικανοποιητικές παρόλο που υπάρχουν κατάλογοι με διαθέσιμες εργασίες.
5. Οι εργοδότες δεν παράγουν καινούργιες δουλειές
6. Η διαφθορά στην τοπική αυτοδιοίκηση
7. Η έλλειψη πρόσβασης στην λήψη αποφάσεων – και η απουσία ψηφιακών εργαλείων που να διευκολύνουν τους κατοίκους της Αθήνας να προτείνουν ιδέες για την βελτίωση της ζωής στην πόλη τους (αν και  μπορούν να δίνουν τη γνώμη τους για κάποια κυβερνητικά έργα).
8. Οι ψηφιακές δεξιότητες δεν διδάσκονται καλά στα σχολεία
9. Κατά την ίδια ανάλυση παρατηρήθηκαν οι ακόλουθες βελτιώσεις τα τελευταία 3 χρόνια. Οι ιατρικές επισκέψεις βελτιώθηκαν λόγω της ηλεκτρονικής πρόσβασης
10. Η διαδικτυακή ενημέρωση προς το Δήμο για τα προβλήματα βελτίωσε την ταχύτητα απόκρισης
11. Οι διαδικτυακές υπηρεσίες που παρέχονται από την πόλη διευκόλυνε το άνοιγμα μιας επιχείρησης
12. Η διαδικτυακή διεκπεραίωση των εγγράφων ταυτοποίησης μείωσε το χρόνο αναμονής
13. Βελτιώθηκαν οι συνθήκες υγιεινής των φτωχότερων περιοχών

Στην προσπάθεια να δημιουργήσουμε καλύτερες πόλεις (πολίτες και ηγέτες) συχνά βρισκόμαστε μπροστά σε μια πληθώρα αντιξοοτήτων και χρειάζεται να πάρουμε αποσπασματικές αποφάσεις για λύσεις συγκεκριμένων προβλημάτων όπως η κυκλοφοριακή συμφόρηση, η διαχείριση των αποβλήτων και η εγκληματικότητα.

Δείκτες με συγκεκριμένες μετρήσεις μπορούν να ποσοτικοποιήσουν τις προσπάθειες και τα αποτελέσματα κι έτσι να αυξήσουν την ικανότητα των διαμορφωτών πολιτικής στη -σύνθεση των προτεραιοτήτων τους κατά την χάραξη της ολοκληρωμένης στρατηγικής τους.

Οι έξυπνες πόλεις προσφέρουν ένα γοητευτικό πεδίο για καινούργιες ανακαλύψεις και πειραματισμούς σε πολλούς τομείς, όπως η βιώσιμη ενέργεια και οι μεταφορές αλλά και η μεγαλύτερη κοινωνική ενσωμάτωση και η προσέλκυση των ταλέντων, και βέβαια ο αστικός σχεδιασμός και η αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση της ζωής μας.

Συλλέγοντας δεδομένα και αξιολογώντας τα, μας παρουσιάζεται μια χρυσή ευκαιρία: να πάρουμε ολιστικές αποφάσεις με βάση τα δεδομένα και όχι το συναίσθημα.  Ας την αξιοποιήσουμε σε συλλογικό επίπεδο κρατώντας την ατομική ευθύνη που μας αναλογεί.

Dr. Βενετία Κουσία

Γενική Διευθύντρια Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας