Page 78 - ΕΚΘΕΣΗ "ΠΥΞΙΔΑ 2023" | ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΕΚΘΕΣΉ “ΠΥΞΙΔΑ” 2023 - ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΝΤΑΓΏΝΙΣΤΙΚΟΤΉΤΑΣ ΤΉΣ ΕΛΛΑΔΑΣ | 77

Η μειωμένη αναλογία του ενεργού πληθυσμού συνεπάγεται την αυξημένη αναλογία συνταξιούχων ανά
εργαζόμενο, γεγονός που σημαίνει ότι η γήρανση του πληθυσμού μεγενθύνει το δημοσιονομικό βάρος των
παροχών προς την ομάδα των ηλικιωμένων, αυξάνει το συνταξιοδοτικό κόστος και ασκεί χρηματοδοτικές
53
πιέσεις στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης. Στην Ελλάδα, ο δείκτης εξάρτησης της τρίτης ηλικίας
αυξήθηκε από 28,2% το 2009 σε 35,6% το 2021, και με βάση τις προβλέψεις του πληθυσμού πρόκειται να
54
αυξηθεί μέχρι και 63% το 2050 . Eγείρονται συνεπώς προκλήσεις ως προς τα συνταξιοδοτικά συστήματα
και τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, τα οποία θα απαιτηθεί να τροποποιηθούν ανάλογα, όπως π.χ., οι
ηλικίες συνταξιοδότησης, οι μηχανισμοί χρηματοδότησης των συντάξεων και καλύτερης αξιοποίησης των
υπαρχόντων οικονομικών πόρων, καθώς και οι εναλλακτικές μορφές συνταξιοδοτικής αποταμίευσης και
εισοδηματικής στήριξης.

Η μειωμένη αναλογία του εργατικού δυναμικού συνεπάγεται επίσης τη μείωση της οικονομικής
παραγωγικότητας, θέτει προκλήσεις σχετικά με τη διάρθρωση της αγοράς εργασίας, την επαγγελματική
κατάρτιση του εργατικού δυναμικού σε απαιτούμενες νέες δεξιότητες και καινοτόμες εργασιακές εφαρμογές,
τις επενδύσεις σε αυτοματισμούς και άλλα μέτρα ενίσχυσης της παραγωγικότητας. Στον κοινωνικό τομέα,

οι δημογραφικές αλλαγές επηρεάζουν τις οικογενειακές δομές, τις κοινωνικές σχέσεις των ατόμων εντός και
εκτός της οικογένειας, αλλά και την ανάγκη διαφορετικών προσεγγίσεων για μεγαλύτερη κοινωνική ένταξη
των ηλικιωμένων.

Η Ελλάδα σημειώνει τα χαμηλότερα ποσοστά απασχόλησης στην Ε.Ε., και ιδιαίτερα χαμηλά είναι τα ποσοστά
55
των γυναικών και των νέων , ενώ μεταξύ του εν δυνάμει ενεργού πληθυσμού (20-64 ετών) μόνο το 73.4%
είναι οικονομικά ενεργό (δηλ. εργάζεται ή αναζητεί εργασία), ποσοστό ιδιαίτερα χαμηλό αν συγκριθεί με
χώρες της Ε.Ε., όπως η Σουηδία και η Ισλανδία/ Ελβετία, που σημειώνουν 87.6% και 85.9% αντίστοιχα, αλλά
και άλλες χώρες .
56
Τα στοιχεία αυτά σε συνδυασμό και με τον υψηλό δείκτη εξάρτησης της τρίτης ηλικίας σκιαγραφούν μια
δυσμενή εικόνα όσον αφορά τη χρηματοοικονομική επιβάρυνση της χώρας και την παραγωγικότητα της
οικονομίας. Ωστόσο όμως δείχνουν και τα περιθώρια που έχει η χώρα για την κατά το δυνατόν αντιστάθμιση
των συνεπειών του δημογραφικού προβλήματος. Η αύξηση του πληθυσμού εργάσιμης ηλικίας στον οικονομικά

ενεργό πληθυσμό, η αύξηση της απασχολησιμότητας και της παραγωγικότητας είναι σημαντικοί ανασχετικοί
παράγοντες του προβλήματος. Η ένταξη περισσότερων γυναικών στην ομάδα των οικονομικά ενεργών

53 Όρίζεται ως ο λόγος του αριθμού των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω προς τον αριθμό των ατόμων σε ηλικία 15-64
ετών
54 IOBE – (2022) Δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα: Προκλήσεις και προτάσεις πολιτικής
55 ΙΌΒΕ (2022) | Δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα: Προκλήσεις και προτάσεις πολιτικής
56 Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας & Καινοτομίας (ΕΛ.Ι.Δ.Ε.Κ) (2021) Ελλάδα, δημογραφικές και οικονομικές αναλογίες, λόγος
και αντίλογος με φόντο την δημογραφική γήρανση